Samningar um atvinnutengda starfsemi
Margir einstakir og fjölsóttir áfangastaðir ferðamanna eru innan marka þjóðgarðsins. Við stjórnun þessara áfangastaða leggur Vatnajökulsþjóðgarður ríka áherslu á jákvæða þjónustuupplifun gesta og að sjálfbærni sé leiðarljós í samskiptum við öll þau fyrirtæki sem skipuleggja ferðir eða bjóða annars konar þjónustu á viðkomandi svæðum.
Í þágu þessa markmiðs gerir Vatnajökulsþjóðgarður samninga við fyrirtæki sem óska eftir að veita viðskiptavinum sínum þjónustu innan þjóðgarðsins, einkum á fjölsóttum áfangastöðum. Um er að ræða samninga um atvinnutengda starfsemi, sem gerðir eru á grundvelli atvinnustefnu þjóðgarðsins og 15. gr.a í lögum þjóðgarðsins.
Í samningum um atvinnutengda starfsemi koma fram skilyrði sem tryggja eigi sjálfbærni og náttúruvernd, samhliða gæðum í upplifun. Einnig er fjallað um öryggi gesta en samkvæmt lögum um Ferðamálastofu nr. 96/2018 ber hverjum þeim sem hyggst framkvæma skipulagðar ferðir á íslensku yfirráðasvæði að hafa öryggisáætlanir fyrir sínar ferðir. Sjá nánar á vefsíðu Ferðamálastofu.
Á áfangastöðum sem kalla á stýringu er alla jafna farin sú leið að auglýsa eftir umsóknum frá fyrirtækjum sem hafa hug á því að bjóða þar upp á þjónustu. Í þessum auglýsingum kemur fram hvort takmarkanir eru settar varðandi umfang eða fjölda rekstraraðila sem sinna sambærilegri starfsemi innan þjóðgarðsins eða einstakra svæða hans.
Samningar um atvinnutengda starfsemi
Þann 1. ágúst 2023 var auglýst eftir umsóknum um gerð samninga um íshellaferðir og jöklagöngur á Breiðamerkurjökli (vestan og austan Jökulsárlóns), Falljökli/Virkisjökli og Skeiðarárjökli.
Samningar um rekstur veitingavagna við Jökulsárlón
Þann 2. maí 2022 var auglýst eftir umsóknum frá rekstraraðilum sem óska eftir að starfrækja veitingavagna við Jökulsárlón tímabilið 1. júní 2022 til 30. maí 2024. Fram kom í auglýsingu að gerðir yrðu samningar við þrjá rekstraraðila og var það gert.
Atvinnufyrirtæki geta einnig óskað eftir að fá úthlutað aðstöðu innan þjóðgarðsins og afnotum af landi. Ef um skilgreinda lóð er að ræða er gerður lóðarleigusamningur að undangenginni auglýsingu. Um nýtingu á landi í eigu ríkisins í atvinnuskyni gilda annars lög nr. 100/2021, en meginregla þeirra felur í sér að við meðferð á landi í eigu ríkisins skuli lögð áhersla á skýra, skilvirka og hagkvæma nýtingu sem og gagnsæi, hlutlægni og jafnræði við ákvarðanatöku. Ráðstöfun á landi skal taka mið af sjálfbærri þróun, varúðarsjónarmiðum og öðrum umhverfissjónarmiðum, ásamt því að dregið sé eins og kostur er úr neikvæðum umhverfisáhrifum framkvæmda.
Atvinnustefna Vatnajökulsþjóðgarðs
Frá því þjóðgarðurinn var stofnaður, árið 2007, hefur þurft að bregðast við vaxandi fjölda erinda frá aðilum sem vilja stunda atvinnustarfsemi með aðstöðu eða aðbúnað innan þjóðgarðsins. Í því ljósi voru skilyrði um samninga um atvinnutengda starfsemi sett í lög þjóðgarðsins árið 2016 og atvinnustefna staðfest 2019.
Yfirlit yfir samninga um atvinnutengda starfsemi frá árinu 2020
| Tegund atvinnustarfsemi | Svæði | Tímabil | Fjöldi samninga |
|---|---|---|---|
| Íshellaferðir og jöklagöngur | Breiðamerkurjökull austur, Breiðamerkurjökull vestur, Falljökull/Virkisjökull, Skeiðarárjökull | 1.10.2022-30.9.2023 | 27 |
| Rekstur veitingavagna | Jökulsárlón | 1.6.2022-30.5.2024 | 3 |
| Jöklagöngur | Breiðamerkurjökull austur, Breiðamerkurjökull vestur, Falljökull/Virkisjökull, Skeiðarárjökull | 1.5.2022-30.9.2022 | 11 |
| Íshellaferðir og jöklagöngur | Breiðamerkurjökull austur, Breiðamerkurjökull vestur, Falljökull/Virkisjökull, Skeiðarárjökull | 1.10.2021-30.4.2022 | 25 |
| Íshellaferðir og jöklagöngur | Breiðamerkurjökull austur, Breiðamerkurjökull vestur, Falljökull/Virkisjökull, Skeiðarárjökull, Skálafellsjökull | 1.10-2020-30.9.2021 | 27 |